Standardowy obrazek instalacji fotowoltaicznej w Polsce to rzędy paneli zamontowanych na dachu domu jednorodzinnego. To rozwiązanie najpopularniejsze, najprostsze i często najtańsze. Co jednak w sytuacji, gdy nasz dach nie jest idealny? Gdy jest skierowany na północ, zacieniony przez wysokie drzewa, ma skomplikowany kształt lub jego konstrukcja jest zbyt słaba, by unieść dodatkowe obciążenie?
W takich przypadkach doskonałą, a często jedyną sensowną alternatywą, jest montaż instalacji fotowoltaicznej na gruncie. Pozwala ona nie tylko na ominięcie problemów z dachem, ale również na idealne ustawienie paneli w stronę słońca, co maksymalizuje produkcję energii. Ta swoboda ma jednak swoją cenę. Instalacja gruntowa jest z natury droższa od swojego dachowego odpowiednika.
O ile droższa? Jakie dodatkowe koszty się z nią wiążą i czy warto je ponieść? W tym artykule, jako praktyk rynku OZE, przeprowadzę szczegółową analizę i porównanie obu rozwiązań, rozbijając koszt instalacji gruntowej na czynniki pierwsze.
Punkt wyjścia: Koszt standardowej instalacji dachowej
Aby mieć punkt odniesienia, przypomnijmy, że średni koszt instalacji dachowej o mocy 10 kWp w 2025 roku to wydatek rzędu 40 000 zł. Ta kwota obejmuje panele, falownik, standardową konstrukcję na dach, okablowanie, zabezpieczenia i profesjonalny montaż. Teraz zobaczmy, jakie dodatkowe koszty pojawiają się, gdy decydujemy się przenieść tę samą instalację z dachu na działkę.
Dodatkowe koszty instalacji gruntowej – za co płacimy więcej?
Decydując się na system montowany na ziemi, musimy liczyć się z kilkoma nowymi pozycjami w kosztorysie, które nie występują w wersji dachowej.
- Solidniejsza i droższa konstrukcja wsporcza
Konstrukcja gruntowa musi być znacznie bardziej masywna i wytrzymała niż jej dachowy odpowiednik. Musi samodzielnie opierać się naporowi wiatru i obciążeniu śniegiem, bez wsparcia w postaci więźby dachowej. Wykonana jest zazwyczaj z grubszych profili stalowych (ocynkowanych ogniowo) lub aluminiowych. Jest jej po prostu znacznie więcej, co bezpośrednio przekłada się na wyższą cenę.- Dodatkowy koszt w porównaniu do wersji dachowej: + 5 000 – 8 000 zł
- Fundamenty i przygotowanie gruntu Panele nie mogą po prostu stać na ziemi. Wymagają stabilnego i trwałego posadowienia. W zależności od warunków gruntowych, stosuje się różne techniki:
- Wbijane słupy: Najpopularniejsza metoda przy większych instalacjach, wymaga specjalistycznego sprzętu (kafar).
- Wkręcane pale: Szybka i stosunkowo mało inwazyjna metoda.
- Betonowe bloki fundamentowe: Najbardziej pracochłonna i kosztowna opcja, ale konieczna na niektórych typach gruntu. Do tego dochodzi koszt ewentualnego wyrównania i przygotowania terenu pod konstrukcję.
- Dodatkowy koszt: + 4 000 – 7 000 zł
- Przekopy i dłuższe okablowanie Instalacja na gruncie jest zazwyczaj oddalona od budynku o kilkanaście lub kilkadziesiąt metrów. Konieczne jest wykonanie wykopu (o głębokości ok. 80 cm) i ułożenie w nim kabla, który połączy panele z falownikiem znajdującym się w domu. Kabel ten musi być dłuższy i mieć odpowiedni przekrój, by zminimalizować straty napięcia. Musi to być również specjalny kabel ziemny (np. YKY), odporny na wilgoć i uszkodzenia mechaniczne.
- Dodatkowy koszt (prace ziemne + droższy kabel): + 2 000 – 4 000 zł
- Zabezpieczenie terenu (ogrodzenie) To często pomijany, ale bardzo ważny aspekt. Instalacja na dachu jest naturalnie chroniona przed dostępem osób trzecich, zwierząt czy przypadkowym uszkodzeniem. System stojący na otwartej przestrzeni jest narażony na te czynniki. Choć prawo tego nie nakazuje, ze względów bezpieczeństwa i ubezpieczeniowych, zdecydowanie zaleca się ogrodzenie terenu instalacji siatką.
- Dodatkowy koszt (w zależności od wielkości i typu ogrodzenia): + 3 000 – 6 000 zł
Porównanie kosztów w tabeli (dla instalacji 10 kWp)
| Komponent / Usługa | Instalacja na dachu | Instalacja na gruncie | Różnica |
|---|---|---|---|
| Panele + Falownik | ~25 000 zł | ~25 000 zł | 0 zł |
| Konstrukcja wsporcza | ~5 000 zł | ~12 000 zł | + 7 000 zł |
| Fundamenty | 0 zł | ~5 000 zł | + 5 000 zł |
| Przekopy i okablowanie | ~500 zł | ~3 000 zł | + 2 500 zł |
| Ogrodzenie | 0 zł | ~4 000 zł | + 4 000 zł |
| Montaż i formalności | ~9 500 zł | ~11 000 zł | + 1 500 zł |
| SUMA KOSZTÓW „POD KLUCZ” | ~40 000 zł | ~60 000 zł | + 20 000 zł |
Wnioski: Czy warto dopłacić?
Jak widać, instalacja gruntowa o tej samej mocy jest droższa od dachowej o około 15 000 – 25 000 zł, co stanowi wzrost kosztów o 35-60%. To znacząca różnica. Czy zatem warto ponosić ten dodatkowy wydatek? Odpowiedź zależy od priorytetów.
Warto dopłacić, jeśli:
- Twój dach absolutnie nie nadaje się do montażu. Wtedy instalacja gruntowa jest jedynym rozwiązaniem.
- Chcesz zmaksymalizować produkcję. Na gruncie możesz ustawić panele pod idealnym kątem (ok. 35-40 stopni) i skierować je idealnie na południe, co może zwiększyć roczną produkcję energii o 5-15% w stosunku do dachu o nieoptymalnym nachyleniu lub orientacji.
- Cenisz sobie łatwość dostępu. Mycie paneli, odśnieżanie zimą czy ewentualne prace serwisowe są znacznie łatwiejsze i bezpieczniejsze na gruncie niż na dachu.
Instalacja gruntowa to rozwiązanie premium – droższe, ale oferujące większą elastyczność i potencjalnie wyższą wydajność. Przed podjęciem decyzji należy jednak dokładnie skalkulować, czy dodatkowy uzysk energii zrekompensuje w rozsądnym czasie znacznie wyższy koszt początkowy. W wielu przypadkach, jeśli dach jest choćby „przyzwoity”, montaż na nim pozostanie opcją bardziej zrównoważoną ekonomicznie.
